Historia dyscypliny

Image 615

Za najbardziej prawdopodobne miejsce narodzin popularnej plażówki uznaje się plażę Waikiki na Hawajach, gdzie już w 1915 roku poznano tę odmianę siatkówki. Gra szybko zyskała na popularności i w 1920 roku w Santa Monica w Kalifornii powstały pierwsze boiska, na których rozegrano historyczne zawody siatkówki plażowej. Do Europy siatkówka plażowa dotarła za pośrednictwem żołnierzy amerykańskich, którzy stacjonowali na starym kontynencie w latach 30. Zespoły siatkówki plażowej liczyły początkowo sześć, cztery lub trzy osoby. Po raz pierwszy drużyny zagrały w składach dwuosobowych w 1930 roku. Pierwszy turniej, w którym rywalizowano w dwuosobowych zespołach odbył się w 1947 roku, również na plażach Kalifornii. Popularność siatkówki plażowej dynamicznie rosła nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale również w pozostałej części świata. W 1965 roku opracowano pierwsze przepisy siatkówki plażowej, a w 1974 roku rozegrano pierwszy w historii turniej, którego zwycięzcy otrzymali nagrodę pieniężną – było to wówczas 1500 dolarów. W kolejnych latach na słonecznych plażach Kalifornii zorganizowano Mistrzostwa Świata, które przyciągnęły ponad 30-tysięczną publiczność. W 1986 roku w Rio de Janeiro w Brazylii odbył się pierwszy międzynarodowy turniej siatkówki plażowej, a już w kolejnym roku na plaży Ipanema – również w Rio de Janeiro – miał miejsce pierwszy turniej międzynarodowy pod egidą Międzynarodowej Federacji Piłki Siatkowej. Z każdym kolejnym rokiem liczba turniejów dynamicznie się zwiększała. W 1992 roku wydzielono w strukturze Międzynarodowej Federacji Piłki Siatkowej Departament Siatkówki Plażowej. Dwa lata później siatkówka plażowa została włączona do programu kolejnych Letnich Igrzysk Olimpijskich, które odbyły się w 1996 roku w Atlancie w USA. Plażowa odmiana siatkówki zagościła również podczas Igrzysk Dobrej Woli. Szczęśliwców, którzy mieli szansę zapisać się na kartach światowego Beach Volley’a i uczestniczyć w pierwszym turnieju siatkówki plażowej podczas Igrzysk Olimpijskich wyłoniono na podstawie rankingu tworzonego w oparciu o uczestnictwo w turniejach FIVB. Medale z najcenniejszego kruszcu zawisły na szyjach Brazylijek: Jackie Silvy i Sandry Pires oraz Amerykanów: Karcha Kiraly i Kenta Steffena.

Rok 1994 był przełomowy dla polskiej plażówki, odbyły się bowiem pierwsze Mistrzostwa Polski Mężczyzn w tej dyscyplinie. Zwycięstwo w Sopocie oraz tytuł Mistrzów Polski zdobyli Janusz Bułkowski oraz Zbigniew Żukowski. Panie musiały poczekać do 1996 roku, by powalczyć o najważniejsze laury w kraju. Pierwszymi złotymi medalistkami Mistrzostw Polski Kobiet zostały Agata Tekiel i Małgorzata Aleksandrowska. Od tamtej pory rokrocznie drużyny rywalizują o miano najlepszego zespołu w Polsce. Ważnym momentem w historii polskiej plażówki było powołanie w 1997 roku Komisji Siatkówki Plażowej, której w 1998 roku przyznano prawa Wydziału. Pierwszym przewodniczącym Wydziału Siatkówki Plażowej Polskiego Związku Piłki Siatkowej został Bogusław Adamski. W 2000 roku siatkówka plażowa pojawiła się na pełnych prawach dyscypliny w rozgrywkach Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży, a zarazem we współzawodnictwie dzieci i młodzieży, obejmując nie tylko kategorię kadeta, ale również juniora. W rozgrywkach na szczeblu wojewódzkim i centralnym wzięło wówczas udział 15 województw, co w dużym stopniu obrazuje wzrost popularności dyscypliny oraz zainteresowanie nią. W międzyczasie turnieje w ramach Mistrzostw Polski zaczęły cieszyć się coraz większą popularnością zarówno wśród uczestników, organizatorów oraz kibiców. Z czasem „plażowicze” zaczęli osiągać znaczące sukcesy na arenie międzynarodowej. Pierwsze medale dla Polski zdobyli w 2003 roku Rafał Szternel i Tomasz Sińczak (Mistrzostwa Świata U-18) oraz Paweł Nalikowski i Łukasz Jurkojć (Mistrzostwa Europy U-20). Od tamtej pory Polacy regularnie stoją na podium światowych i europejskich zawodów. Również w 2003 roku Polska otrzymała po raz pierwszy prawo do organizacji turnieju młodzieżowego rangi mistrzowskiej, który odbył się w Starych Jabłonkach. W 2004 roku Polska znowu gościła ME U-18 w Mysłowicach oraz po raz pierwszy w historii zawody z cyklu World Tour. Zawody Mazury Open 2004 Swatch FIVB World Tour miały miejsce w Starych Jabłonkach i zostały wysoko ocenione nie tylko przez Światową Federację, ale również przez zawodników i kibiców. Od tego momentu Stare Jabłonki gościły na swoich plażach najlepszych zawodników nieprzerwanie przez jedenaście lat. W 2006 i 2007 roku również Warszawa była gospodarzem turniejów z cyklu World Tour. Rywalizacja w stolicy toczyła się pomiędzy zespołami żeńskimi. W 2008 roku po raz pierwszy w Starych Jabłonkach odbył się turniej double gender. Na plażach hotelu Anders oprócz panów zagrały również panie. Obok Starych Jabłonek i Warszawy miejscem szczególnie ważnym na mapie turniejów międzynarodowych są Mysłowice. Turnieje rangi mistrzowskiej oraz zawody z cyklu World Tour odbywały się na Śląsku nieprzerwanie do 2014 roku. Wraz z sukcesami organizacyjnymi, przychodziły kolejne sukcesy zawodnicze na arenie międzynarodowej. Zespoły, które regularnie zdobywały medale na młodzieżowych imprezach międzynarodowych, zaczęły coraz częściej uczestniczyć w turniejach głównych seniorskich zawodów. Po raz pierwszy na podium zawodów World Tour stanęli Grzegorz Fijałek i Mariusz Prudel, którzy w Marsylii zajęli trzecią pozycję. W tym samym roku Jakub Szałankiewicz oraz Michał Kądzioła stanęli na najwyższym stopniu podium, a Rafał Szternel wraz z Damianem Wojtasikiem wywalczyli brązowy medal podczas turnieju CEV Challenger w Lozannie. Kolejny rok to kolejne medale na imprezach seniorskich. Grzegorz Fijałek z Mariuszem Prudlem zdobyli dwukrotnie srebrne medale na turniejach Grand Slam, najpierw w Stavanger, a później, niesieni dopingiem kilkutysięcznej publiczności, w Starych Jabłonkach. W tym samym czasie Jakub Szałankiewicz oraz Michał Kądzioła, Rafał Szternel i Damian Wojtasik oraz Karolina Sowała z Katarzyną Urban z powodzeniem uczestniczyli w turniejach CEV Satellite w Anapie, Baden oraz Vaduz dopisując kolejne medale do swojego dotychczasowego dorobku. Na szyjach Michała Kądzioły oraz Jakuba Szałankiewicza w 2011 roku zawisły również złote medale Letniej Uniwersjady.

Rok 2012 stał pod znakiem Letnich Igrzysk Olimpijskich, w których Polskę reprezentowała najbardziej utytułowana w rozgrywkach seniorskich para - Mariusz Prudel i Grzegorz Fijałek. Nasi reprezentanci po pamiętnym pojedynku w ćwierćfinale przeciwko Brazylijczykom zakończyli te zawody na 5 pozycji. W tym samym sezonie swoje pierwsze sukcesy w seniorskiej siatkówce plażowej zaczęli odnosić Piotr Kantor i Bartosz Łosiak, a bardzo dobry występ na Mistrzostwach Europy zanotowali Jakub Szałankiewicz i Michał Kądzioła kończąc ten turniej na 4 pozycji.

Rok 2013 był znamienity ze względu na Mistrzostwa Świata Seniorów i Seniorek, których gospodarzem była Polska. Turniej odbył się w Starych Jabłonkach i pod każdym względem był jedyny w swoim rodzaju. Organizatorzy – Hotel Anders oraz Polski Związek Piłki Siatkowej odnieśli wielki sukces. Miejsce zawodów odwiedziła rekordowa liczba kibiców, a mecze stały na wysokim poziomie sportowym. Po raz pierwszy w historii rozegrano mecz siatkówki plażowej na wodzie (boisko umieszczone było na środku jeziora). Również sportowo 2013 rok był niezwykle udany - pary które reprezentowały Polskę dopisały do dotychczasowego dorobku kolejne medale na turniejach CEV European Championship Masters, Grand Slam, Uniwersjady. Powodów do radości przysporzyli również młodzi adepci siatkówki plażowej, którzy ku uciesze wszystkich wywalczyli kolejne 8 medali.

Rok 2014 można uznać za najlepszy w historii polskiej siatkówki plażowej. Młodzież nie zawiodła i z kolejnych turniejów w swoich kategoriach wiekowych przywiozła 7 medali w tym 3 złote, 3 srebrne i 1 brązowy. Seniorzy zanotowali bardzo dobry sezon – Grzegorz Fijałek i Mariusz Prudel po raz pierwszy wygrali turniej Grand Slam, ponadto zajmując dwukrotnie drugą pozycję na turniejach Grand Slam w Moskwie i Long Beach. Także w rozgrywkach europejskich nasze zespoły poradziły sobie „na medal” - Mariusz Prudel i Grzegorz Fijałek wygrali zawody CEV Masters w Baden, Maciej Kosiak i Maciej Rudol byli najlepsi na turnieju w Lozannie, Michał Kądzioła z Jakubem Szałankiewiczem wywalczyli srebro w Biel, a Michał Bryl i Kacper Kujawiak stanęli na najniższym stopniu podium w Stuttgarcie.

Rok 2015 był dla polskiej siatkówki plażowej szczególnie ważny. Polacy zdobyli 8 medali na arenach międzynarodowych: m.in. mistrzostwo i wicemistrzostwo Europy w kategorii U-22, srebrne i brązowe krążki Major Series Stavanger, a Monika Brzostek i Kinga Kołosińska wywalczyły brązowe medale Mistrzostw Europy! Rok był historyczny z jeszcze jednego powodu: turniej FIVB Beach Volleyball Grand Slam po wielu latach w Starych Jabłonkach zmienił lokalizację i po raz pierwszy w historii zorganizowany został w sercu Warmii – Olsztynie. Zarówno miasto, jak i organizator i promotor, którym był Polski Związek Piłki Siatkowej stanęli przed ogromnym wyzwaniem. Po raz kolejny okazało się jednak, że grupa ludzi tak bardzo kochających siatkówkę jest w stanie sprostać każdemu zadaniu. Turniej FIVB Beach Volleyball Grand Slam Warmia Mazury Olsztyn 2015 okazał się wielkim sukcesem, o czym świadczyć może chociażby zaufanie Międzynarodowej Federacji Siatkówki, która w roku 2016 również postanowiła umiejscowić to prestiżowe wydarzenie w Olsztynie. Grand Slam spotkał się z wielkim uznaniem nie tylko w oczach kibiców i działaczy, ale również siatkarek i siatkarzy z całego świata, którzy zgodnie podkreślali, że to impreza na najwyższym poziomie. Nie mogło być inaczej – wyremontowana i specjalnie przygotowana infrastruktura nad malowniczym jeziorem Ukiel, piękno i niepowtarzalna atmosfera regionu warmińsko-mazurskiego, grupa profesjonalistów zaangażowanych w organizację i wreszcie tysiące najlepszych na świecie białoczerwonych kibiców były gwarantem sukcesu. - Uwielbiam to miejsce, świetne boiska. Hotel jest chyba najlepszy, w jakim byłam przez całe moje życie. Tu jest po prostu perfekcyjnie. Wszystko pierwsza klasa. W piątek cały dzień padało, a mimo to ludzie przyszli i zrobili na trybunach wielka imprezę – komentowała trzykrotna mistrzyni olimpijska Amerykanka Kerri Walsh. Grand Slam Olsztyn okazał się ogromnie ważnym wydarzeniem dla polskiej plażówki z jeszcze jednego powodu. Po raz pierwszy w historii na podium FIVB World Tour stanęła polska para kobieca! Monika Brzostek i Kinga Kołosińska do brązowych krążków Mistrzostw Europy dołożyły kolejny sukces. W pięknym stylu wywalczyły w Olsztynie brązowe medale, udowadniając, że siatkówka plażowa w Polsce wciąż rośnie w siłę i daje ogromne nadzieje przed zbliżającym się sezonem olimpijskim.

Rok 2016 był tym najważniejszym w sportowym czteroleciu i stał pod znakiem igrzysk olimpijskich. Turniej olimpijski w Rio de Janeiro był historycznym dla polskiej siatkówki plażowej. Po raz pierwszy na arenach olimpijskich wystąpiła polska para kobieca, a tego zaszczytu dostąpiły Monika Brzostek i Kinga Kołosińska, dla których ten występ był ukoronowaniem ciężkiej pracy i rozwoju, jakiego w ostatnich latach dokonały. W turnieju męskim polska kadra wystartowała z Grzegorzem Fijałkiem i Mariuszem Prudlem oraz Piotrem Kantorem i Bartoszem Łosiakiem. Jeszcze nigdy polska siatkówka plażowa nie miała dwóch par męskich w turnieju. Dla Fijałka i Prudla były to drugie igrzyska, natomiast młodszy polski duet debiutował w tak ważnym wydarzeniu. Występ trzech biało-czerwonych par w Rio de Janeiro był wielkim sukcesem polskiej siatkówki plażowej. Przedsmakiem olimpijskich zmagań był turniej FIVB Beach Volleyball Grand Slam Warmia Mazury 2016, który po raz drugi już zawitał do Olsztyna. Organizatorzy wydarzenia nie zawiedli i po raz kolejny region Warmii i Mazur był świadkiem sukcesu organizacyjnego. Turniej rozegrany został przy niezwykle mocnej obsadzie, a największe gwiazdy beach volley’a występ w Olsztynie traktowały, jako jedno z najważniejszych przygotowań do igrzysk. Nowoczesna infrastruktura, usytuowana w niezwykle przyjemnym i urokliwym miejscu nad jeziorem Ukiel, w połączeniu z doświadczeniem organizatorów oraz tysiącami najlepszych kibiców złożyły się na kolejny sukces Grand Slamu goszczącego w naszym kraju. Polskie pary w trakcie sezonu 2016 wielokrotnie stawały na podium różnych turniejów – światowych oraz europejskich. W sumie biało-czerwone duety wywalczyły 12 medali. Na szczególną uwagę zasługuje świetny występ teamów Kantor/Łosiak i Brzostek/Kołosińska w przedolimpijskim sprawdzianie – Grand Slamie w Rio de Janeiro. Polki odebrały tam brązowe krążki, a Polacy okazali się w turnieju bezkonkurencyjni i stanęli na najwyższym stopniu podium. Ponadto brąz mistrzostw Europy wywalczyli Grzegorz Fijałek i Mariusz Prudel, a wicemistrzyniami Starego Kontynentu do lat 22 zostały Katarzyna Kociołek i Jagoda Gruszczyńska. Rok 2016 był również ważny dla Polskiego Związku Piłki Siatkowej. Istotna zmiana zaszła na czele federacji, a nowym prezesem PZPS został Jacek Kasprzyk. „Nowe” dotarło także do Wydziału Siatkówki Plażowej. Od ubiegłego roku działa on pod kierownictwem Rafała Pośpiecha, w składzie: Sebastian Michalak, Daniel Więcek, Dariusz Jaworowski, Mieczysław Pietroczuk, Andrzej Melon, Michał Kądzioła, Tomasz Janik.

W roku 2017 nasi reprezentanci aż 6-krotnie stawali na podium turniejów rangi seniorskiej, co potwierdza słuszność kierunku szkolenia młodzieży, który kilka lat temu wyznaczył PZPS. Od 2017 r. Szkoła Mistrzostwa Sportowego mieszcząca się w Spale zyskała nowoczesną wielofunkcyjną halę do Gier Plażowych na najwyższym światowym poziomie, która jest doskonałym miejscem do przygotowania się do sezonu dla seniorów i seniorek i szlifowania umiejętności dla reprezentantów młodzieżowych.

Rok 2018 rozpoczął się od doskonałych występów w turniejach odbywających się na halach zadaszonych i turniejach FIVB 4* Haga i CEV Masters Pelhrimov skąd para Kantor Piotr i Bartosz Łosiak przywiozła dwa srebrne medale, a bardzo dobre występy zanotowały również Kinga Kołosińska i Katarzyna Kociołek. Miejmy nadzieję, że będzie to dobry prognostyk rozpoczynającego się sezonu. Na przełomie roku wspaniała postawa naszej męskiej pary KantorŁosiak przyniosła efekt w postaci 1 miejsca w rankingu FIVB (FIVB World Ranking Men – ranking bazujący na 8 najlepszych wynikach uzyskanych podczas imprez FIVB w ostatnich 365 dniach).

Źródło: Handbook 2018 siatkówki plażowej Polskiego Związku Piłki Siatkowej, Agata Stychno.